AKP’li Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, tutuklu iş insanı Osman Kavala’nın özgür bırakılması daveti yapan 10 ülkenin büyükelçilerine yönelik reaksiyonunu, bugün diplomatik manada ağır bir kararın sinyalini verdiği etaba taşıdı.
Erdoğan, Afrika ziyareti dönüşünde uçakta gazetecilere yaptığı açıklamada, “Bunları ülkemizde ağırlamak üzere bir lüksümüz olamaz” demişti.
Bugün yaptığı açıklamada ise, kelamlarını bir adım ileri taşıyarak, büyükelçilerin, diplomaside ‘persona non grata’ olarak bilinen ‘istenmeyen kişi’ ilan edilmeleri için Dışişleri Bakanlığı’na talimat verdiğini söyledi.
Pekala, büyükelçilerin ‘persona non grata’ ilan edilmesi ne manaya geliyor? Bundan sonra neler olabilir?
“Persona non grata (istenmeyen kişi) terimi; devletlerarası bağlarda bir ülkeye girmesi yahut o ülkede kalması, ülkenin merkezi hükümeti tarafından yasaklanan yabancı bir kişi için kullanıyor. “İstenmeyen kişi”; kendisine verilen diplomatik dokunulmazlık hakkı sayesinde tutuklama ve rastgele bir kovuşturmadan korunan yabancı diplomata bir ülkenin uygulayabileceği en önemli kınama biçimi olarak biliniyor.
BirGün’de yer alan habere nazaran, bu duruma hukuksal geçerlik kazandıran, Viyana Diplomatik Münasebetler Konvansiyonu’nun 41 ve 42. hususları, diplomatların bulundukları ülkenin yasa ve düzenlemelerine hürmet duymalarını koşul koşuyor.
Şayet bir ülke; yabancı büyükelçileri ‘istenmeyen kişi’ ilan ederse, o elçilerin bulundukları ülkeler de birebir formda karşılık veriyor.
Türkiye’nin 10 ülke büyükelçisi için ‘istenmeyen kişi’ prosedürü başlatması, 10 ülkedeki Türk büyükelçilerinin de Türkiye’ye dönmesi ile eş vakitli olacak. Bu durum yaşandıktan sonra Türkiye’nin tıpkı Şam, Kahire ve Tel-Aviv büyükelçiliklerinde yaşandığı üzere ikili ülke alakaları Amerika, Almanya ve Fransa’nın da ortalarında olduğu 10 ülke ile de ‘tarihi kopuş’a sahne olacak.
EN SON HOLLANDA İLE
Şimdiye kadar Suriye, İsrail ve Mısır başta olmak üzere birçok ülke ile bağlar koptu, büyükelçiler karşılıklı olarak “istenmeyen adam” ilan edildi.
Türkiye en son ‘persona non grata’ kararı ile 2017 yılındaki Aile ve Toplumsal Siyasetler Bakanı Fatma Betül Sayan Kaya’nın Hollanda tarafından hudut dışı edilmesi ve Bakan’a eşlik eden Türkiye’nin Lahey Büyükelçiliği Maslahatgüzarı’nın gözaltına alınması karşılaşmıştı.
Krize dönüşen olaya karşılık Türk Dışişleri Bakanlığı, Hollanda’nın Ankara ve İstanbul konsoloslukları, Hollanda Büyükelçiliği Maslahatgüzarının konutu ile başkonsolosun konutuna giriş ve çıkışları güvenlik gerekçesiyle kapatmış ve müsaadeli olarak Türkiye dışında bulunan Hollanda Büyükelçisinin bir süre vazifesine dönmemesi istemişti.
G-20’DE GÜNDEME GELİR Mİ?
Öte yandan Erdoğan’ın Ekim ayının sonunda G-20 Devlet ve Hükümet Liderleri Doruğu’nda ABD Lideri Joe Biden ile görüşmesi bekleniyor. Rus imali S-400’lerin alınması ile başlayan F-35 krizi ve uygulanan yaptırımlar, Türk yetkililerin Reuters’a sinyalini verdiği Suriye’ye muhtemel operasyon ve bugün alınan ‘persona non grata’ kararının da masada olacağı bedellendiriliyor.
Cumhuriyet
