Türkiye’den Midilli’ye geçen göçmenler, Yunanistan tarafından zorla geri gönderildiklerini belgeledi
Kasım ayı sonunda bir Pazar gününün erken saatlerinde, 16 yaşındaki Jeancy Kimbenga Avrupa’ya ulaşmak için üçüncü denemesini yapmak üzere harekete geçti. Gün içerisinde Yunanistan’ın Midilli Adası’na Türkiye’den giden üçüncü botun içerisindeydi.
Evvelki iki denemesinde olduğu üzere Jeancy bir sefer daha Türkiye sularına dönmeye zorlandı.
“Geri itme” denen bu aksiyon, göçmenlerin şahsî şartlarını düşünmeksizin ve onlara sığınma talep etme talihi tanımaksızın gerçekleştiği için milletlerarası insan hakları maddelerini ihlal ediyor.
Yunanistan sav edildiği üzere bir metoda başvurduğunu reddederek, üniversal maddelerle uyumlu halde Avrupa Birliği’nin sonlarını koruduğunu ileri sürüyor.
Kongo Demokratik Cumhuriyeti’nden gelen Jeancy, Avrupa sonlarına girmeye çalıştığı üçüncü denemesinin bir kısmını belgelemeyi başardı. Gayesi, Yunanistan topraklarına girmekten alıkonduğunu kanıtlamaktı.
Midilli’nin güneybatı ucundaki Kratigos’a 29 Kasım’da vardıklarında hava hala karanlıktı.
Kendisi üzere yeni gelenlerle birlikte bir ormanda toplanarak günün doğuşunu bekledi. Bu sırada, bölgedeki göçmen hareketliliğini izleyen Norveçli sivil toplum kuruluşu Aegean Boat Report’a fotoğraflar ve GPS pozisyonunu gönderdi.
Saatler sonra, orada yaşayan akademisyen Kostas Theodorou, eşiyle birlikte bölgeye gitti ve adaya birkaç saat evvel geldiklerini söyleyen iki bayana rastladı.
Hristiyan olduklarını söyleyen bayanlar, gebe olduklarını ve üç gündür hiçbir şey yemediklerini söyledi.
Midilli’deki Ege Üniversitesi’nde akademisyen olan Theodorou, “Kadınlar hastaneye ya da göçmen kampına gitmek istediklerini söylediler. Onları taksiye bindirmek için eşim para getirmeye gitti” diyor. Polisi aramayı teklif ettiğinde ise bayanların korktuğunu, Avrupa seyahatlerinin sekteye uğrayacağını düşündüklerini anlatıyor.
Göçmen kümesi daha sonra ormandan ayrılarak kuzeye gerçek hareket etti ve geçtikleri yerlerden fotoğraflar göndermeye devam etti. Aegean Boat Report kendisine ulaşan fotoğrafları Facebook’ta paylaştı ve Yunan yetkililerle temasa geçti.
BBC, göçmenlerin gönderdiği görselleri ve Midilli’de geçtikleri noktaları inceleyerek göçmenlerin beyanatını teyit etti.
Jeancy Kimbenga ve öbürleri, Yunan Kıyı Güvenliği yetkilileri tarafından karşılanarak bir otobüse bindirildi. Göçmenlere, koronavirüs salgını nedeniyle özel bir kampa götürülerek karantinaya alınacakları söylendi.
BBC’nin edindiği fotoğraflara nazaran en az iki kıyı güvenlik plakası ve bir yetkili olay yerinde görülebiliyor.
Jeancy daha sonra yaşananların kendisini şoke ettiğini anlatıyor. Otobüs, adanın kuzeyine hakikat birkaç saatlik seyahatten sonra durdu. Yüzü maskeli adamlar onları bekliyordu. Göçmenler otobüsün içerisinde de görüntü çekti.
İmajlarda, Jeancy’nin kelamları duyuluyor: “Ninja üzere giyinmişler. Bizi tekrar bota bindirip Türkiye’ye göndermek istiyorlar.”
Kongolu gencin argümanına nazaran Yunan yetkililer herkesin telefonlarını topladı, onları önemli halde dövdü ve kıyı güvenlik botuna binmeye zorladı.
Jeancy, akabinde cankurtaran sallarına bindirilerek Türkiye sularına gönderildiklerini anlatıyor. Nedenini bilmese de, o gün adaya ulaşan üç kümeden yalnızca ikisinin geri gönderildiğini ekliyor.
Saatler sonra, 30 Kasım günü sabaha karşı 02:40’ta, Türk Kıyı Güvenlik grupları 13 göçmeni salın üzerinden alıyor.
Kostas Theodorou ve eşiyle karşılaşan kırmızı kazaklı bayan da Türk Kıyı Güvenlik botuna binerken görülüyor.
Üç saat sonra ikinci bir salda da 18 göçmen kurtarılıyor. Kıyı Güvenlik Komutanlığı’nın fotoğraflarında görülen göçmenlerden birisinin, evvelki gün Midilli’deki ormandan gelen fotoğraflarda da yer alması dikkat çekiyor.
Sivil toplum örgütleri, bu yılın başından beri Yunan görevlilerin 300’e yakın “geri itme” aksiyonunda bulunduğunu belirtiyor. Türkiye de Yunanistan’ı misal bir tavır sergilemekle suçluyor.
Yunanistan ise savları reddederek, “Yunan Kıyı Güvenlik Teşkilatı’na atılmış bir iftira” olduğunu savunuyor.
Yunanistan Göç Bakanı Notis Mitarachi BBC’ye yaptığı açıklamada, insan kaçakçılığını engellemenin Türkiye’nin sorumluluğu olduğunu söyledi.
Türkiye ile AB ortasında 2016 yılında göçmenleri durdurmak üzerine bir muahede imzalanmış olsa da bu yılın başında Türkiye artık bu muahedeye bağlı kalmayacağını açıklamıştı.
Yaşananlarla ilgili tenkitleri üzerine çeken yalnızca Yunanistan değil. Avrupa Birliği’nin hudut muhafaza kurumu Frontex de Yunanistan’a bölgede sonların korunması konusunda dayanak veriyor.
Geçtiğimiz ay, Frontex’in “geri itme” odaklı toplantısında İsveçli temsilci Sakız adasında şahit oldukları bir uygulamayı ortaya koydu.
Frontex’in kendi içinde hazırlattığı bir raporda da hak ihlali içeren birtakım önemli olayların yaşandığı belirtiliyor. Buna nazaran, 18-19 Nisan 2020 tarihlerinde Frontex’e ilişkin bir uçak göçmenlerin geri gönderildiğini gözlemliyor ve Yunan yetkililer Frontex uçağının uzaklaşmasını talep ediyor.
Yunanistan hükümeti ise kıyı güvenlik güçlerinin faaliyetlerinin başarılı olduğunu ileri sürerek, bu yıl göçmen akışında yüzde 80 düşüş yaşandığını söylüyor.
Tüm bu göç öyküsünü belgeleyen 17 yaşındaki Jeancy Kimbenga ise artık İstanbul’da ve kışı geçirmek için kendisine bir yer bulmaya çalışıyor:
“Kendimi iyi hissedersem Avrupa’ya gitmeyi tekrar deneyeceğim.”
Cumhuriyet