Ticaret Bakanlığı İhracat Genel Müdürlüğü, Tarım ve Orman Bakanlığının talebi üzerine 20 yıl ortadan sonra zeytinyağının dökme olarak ihraç edilmesine yasak getirdi.
20 yıl evvel, o zamanki ismiyle Dış Ticaret Müsteşarlığı, 25 Aralık 2001 tarihinde aldığı kararla dökme zeytinyağı ihracatını 31 Ekim 2002 tarihine kadar yasaklamış ve büyük tartışmalara neden olmuştu. Ortadan geçen 20 yılın sonunda yeniden zeytinyağının dökme olarak ihracatı yasaklandı. Alınan karar doğrultusunda 31 Ekim 2021 tarihine kadar zeytinyağı dökme olarak ihraç edilemeyecek. Yalnızca kutulu, ambalajlı ihraç edilmesine müsaade veriliyor.
MÜNASEBET
Tarım ve Orman Bakanlığı Besin ve Denetim Genel Müdürü Harun Seçkin, dünyada yağ ticaretinde çok önemli bir artış olduğunu, bilhassa ayçiçeği yağının fiyatının bile zeytinyağı fiyatına yaklaştığını belirterek bu türlü bir kararın alınmasında koronavirüs pandemisinin yarattığı belirsizlik ortamının değerli bir tesiri olduğunu söyledi.
Dünya gazetesinden Ali Ekber Yıldırım’ın telefonla görüştüğü Harun Seçkin, Rusya, Ukrayna ve birçok ülkenin üreticisi oldukları ayçiçeğinde ham yağda ve öbür kimi eserlerde ihracatı zorlaştıran tedbirler aldıklarını belirterek şu değerlendirmeyi yaptı:
“Şu anda herkes meçhullükten şikayetçi. Önümüzü göremiyoruz. Yarın ne olacağını bilemiyoruz. Bilhassa yağ konusunda kimi ülkeler gereksinimlerinin da üzerinde eser alıyor. Biz de bu çerçevede dökme olarak zeytinyağımızın ihracatına bir kısıtlamanın uygun olacağını düşündük. Ambalajlı ve kutulu olarak ihracatta bir eza yok. Tekrar 5 kilo, 20 kiloluk kutularda ambalajlarda ihracat yapılıyor. Ancak dökme olarak elimizdeki yağı bu belirsizlik ortamında dışarıya vermemiz gerçek değil. Birçok ülke ürettiği, güçlü olduğu eserlerde ihracata ek vergiler uyguluyor. Zira muhtaçlığının üzerinde alım yapan, stok yapanlar da var.”
“TÜKETİCİNİN LEHİNE OLACAK”
Bu uygulama ile katma bedeli daha yüksek markalı ve ambalajlı eserlere de taban hazırladıklarını anlatan Seçkin, “Alınan karar büsbütün dünyanın durumundan, meçhullükten kaynaklanıyor. Bilhassa pandemi kuralları tedbir almaya zorluyor. Ayrıyeten tüketicinin lehine bir karardır. Hem fiyat tarafıyla hem de eserin bulunabilirliği açısından tüketiciyi koruyan bir uygulama” dedi.
İHRACATÇILAR REAKSİYONLU
Zeytinyağının dökme olarak ihraç edilmesine getirilen yasak ihracatçıların sert yansısına neden oldu. Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatçıları Birliği İdare Şurası 22 Mart Pazartesi günü basın toplantısı ile karara reaksiyon göstermesi ve yasağın kalkmasını talep etmesi bekleniyor. Dönem ortasında ihracatın yasaklanmasının hem üreticiye hem de ülke ihracatına önemli ziyan vereceğini belirten ihracatçılar, yıllarca büyük gayretlerle kazandıkları müşterileri, pazarları kaybedeceklerini argüman ediyor.
Tarım ve Orman Bakanlığı’nın talebi üzerine Ticaret Bakanlığı İhracat Genel Müdürlüğü zeytinyağının dökme olarak ihracatına yasak getirirken, bugün (20.3.2021) Resmi Gazete’de yayınlanan Cumhurbaşkanı Kararı ile ayçiçeği, kanola ve aspir ham yağına ve tohum olarak ithalatına uygulanan vergiler sıfırlanarak kapılar sonuna kadar açıldı. Bitkisel yağda dökme zeytinyağına ihracat yasağı gelirken, ayçiçeği, aspir ve kanolanın ithalatına vergiler getirilerek kolaylaştırıldı.
İHRACATIN YÜZDE 50’DEN FAZLASI DÖKME
Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatçıları Birliği her ay tertipli olarak ihracat bilgilerini açıklıyor. Son olarak 15 Mart 2021’de yayınlanan datalara bakıldığında son iki dönemde da dökme zeytinyağı ihracatı toplam ihracatın yarısından fazla. Varilli olarak yapılan ihracatın da yasak kapsamında olduğu dikkate alındığında kutulu zeytinyağı ihracatı yüzde 50’nin altında.
Dönem prestijiyle bilgilere bakıldığında, geçen dönem 1 Kasım 2019 ile 28 Şubat 2020 tarihleri ortasında toplam 19 bin 714 bin ton zeytinyağı ihracatı gerçekleştirildi. Bu ihracatın yüzde 48’i dökme, yüzde 5’i varilli ve yüzde 47’si ise kutulu olarak ihraç edildi.
Bu dönem ise, 1 Kasım 2020’den 28 Şubat 2021’e kadar 16 bin 653 bin ton ihracat yapıldı. Bu ihracatın yüzde 47’si dökme, yüzde 4’ü varilli ve yüzde 49’u kutulu olarak ihraç edildi.
Cumhuriyet
